Cruciale sector...

Column Rutger Lommerse, programma manager Greenports Nederland

Covid-19, het beruchte coronavirus levert ons een schat aan nieuwe woorden en begrippen op. Zowel in de gezondheidszorg als in de economische wereld. Eén van de begrippen die me nog wel even bij blijft is het begrip 'cruciale sector', oftewel een sector die onmisbaar is in de moderne samenleving, die zorgt voor vitale processen en bijdraagt aan stabiliteit en het op orde houden van het leef- en werkmilieu. De tuinbouw is zo’n cruciale sector.

Bij de aankondiging van het kabinet van de intelligente lockdown in Nederland en andere landen die in volledige lockdown gingen, is er een landelijke crisisorganisatie opgezet die direct aan de slag ging om ervoor te zorgen dat bedrijven in het tuinbouwcluster hun processen konden blijven continueren. Op vele vlakken is dat gelukt, maar op sommige vlakken ook niet. De enorme schade die ontstond door het instorten van de wereldhandel en het sluiten van de grenzen voor onze tuinbouwproducten is groot en zal ondanks gedeeltelijke compensatie zijn sporen achterlaten. Alle partijen in de crisisorganisatie hebben zich ingezet om het totale tuinbouwcluster voor Nederland te behouden, want elke schakel van onze keten is belangrijk. De afgelopen vier maanden is er hard gewerkt om de crisis te bezweren. Gelukkig zie ik dat dit steeds beter lukt; de markten trekken weer aan, maar we zijn er nog niet.

Nu we de eerste hoos van Covid-19 achter ons laten, beseffen we dat we naast cruciaal ook kwetsbaar zijn. We hebben een sterke internationale focus en zien de opkomst van protectionisme op onze afzetmarkten. De behoefte aan zelfvoorziening van landen wordt groter en de consument lijkt zich te meer te interesseren voor 'local-for-local'.  Met daarbij een versterkte aandacht voor veiligheid en gezondheid. Ik zie daarin zeker kansen voor de Nederlandse tuinbouw. Onze producten, systemen en kennis zullen hard nodig zijn om die beweging mogelijk te maken en dat vraagt ook om innovatiekracht en zichtbaarheid van de sector. Ook hier ligt nog veel werk; de tuinbouw blijft binnen de EU redelijk onzichtbaar, terwijl de oplossingen vanuit de Nederlandse tuinbouw voor een groener en duurzamer Europa klaar liggen.

Digitale Meet up: Is het Tuinbouwakkoord crisisproof?

Het Tuinbouwakkoord weerspiegelt de gezamenlijke ambitie voor het tuinbouwcluster om een duurzame toekomst op te pakken. En toen was daar de coronacrisis. De crisis heeft de kwetsbaarheid van het tuinbouwcluster bloot gelegd. Zo zijn er veel vragen over de sterke internationale oriëntatie tuinbouw en de onzekere factoren naar de toekomst. Samen met twee leden van het Regieteam van de crisisorganisatie, Adri Bom en Jaap Bond, bespraken we de kracht van het tuinbouwcluster, keken we terug op de afgelopen periode en maakten we een doorkijkje naar de toekomst. Tevens werden de nieuwste Tuinbouwcijfers door het CBS gepresenteerd en lichtten Michiel Gerritsen en Nicolas van Geelen de aanpak van de toekomstscenario’s toe.

Kijk hier de digitale Meet up van Greenports Nederland terug.

Aan het woord: Coen Meijeraan, Royal FloraHolland

De gevolgen van de coronacrisis waren voor Royal FloraHolland (RFH) en haar kwekers direct voelbaar. Wanneer hadden jullie door dat het grote gevolgen zou hebben? En zagen jullie als RFH het aankomen?

RFH had het eigen crisisteam bijeen geroepen toen corona Italië bereikte, omdat dit één van onze afzetmarkten is. Toen hielden we er direct rekening mee dat het verder zou uitbreiden naar andere afzetmarkten, maar we hebben niet kunnen voorzien dat dit op zo’n grote schaal zou zijn. Op 12 maart merkten wij voor het eerst een behoorlijke terugval in de vraag, dit veroorzaakte doordraai en het wegzakken van de prijzen op de klok. Voor ons RFH crisisteam (CMT) was dat het moment voor alle hens aan dek. Daarmee heb ik direct met Greenports Nederland geschakeld om na het weekend met alle tuinbouwpartijen en brancheorganisaties bij elkaar te komen voor een crisisoverleg. De volgende dag, 13 maart, stortte de afzet volledig in. Circa 30% van de totale aanvoer is toen vernietigd. Op 14 maart had onze CEO een eerste gesprek met minister Schouten van LNV om de eerste tekenen van de crisis voor de sierteelt te schetsen. Naast het dagelijks overleg met het crisisteam is RHF ook direct gestart met een groot media offensief wat onder andere resulteerde in de acties #buyflowersnottoiletpaper en #lethopebloom. De crisisorganisatie had op 20 maart de eerste concept aanvraag voor een noodfonds, inclusief onderbouwing, bij de minister liggen. De snelheid van handelen en de inzet van alle organisaties en bedrijven heeft hierbij enorm geholpen.

Lees verder via de site van Greenports Nederland

Foto Coen Meijeraan

Transitietafel Verslogistiek

Tuinbouwcluster vraagt om investeringen in infrastructurele knelpunten

Greenports Nederland heeft onderzoek laten uitvoeren naar de belangrijkste infrastructurele knelpunten voor de tuinbouw in Nederland. Dit op initiatief van de Transitietafel Verslogistiek. De onderzoeksresultaten zijn gedeeld met Tweede Kamerleden, zodat zij het tuinbouwbelang goed op het netvlies hadden ter voorbereiding op het debat MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) over Rijksinvesteringen in infrastructuur dat afgelopen donderdag 25 juni plaatsvond. Lees meer over dit onderzoek op de website van Greenports Nederland.

Transitietafel Gezonde Mensen

Even voorstellen: Kwartiermaker Gezonde mensen

Mijn naam is Steven Westbroek. Sinds drie maanden ben ik werkzaam bij Greenports Nederland als kwartiermaker gezonde scholen. Gewapend met een keyboard, muis en computer help ik de Transitietafel Gezonde Mensen met het opstarten van en aanhaken bij projecten die gericht zijn op het stimuleren van meer consumptie van groente en fruit, meer beweging en meer groen in de werk- en leefomgeving van mensen. Om de focus te behouden en tegelijkertijd geen belangrijke groepen te missen, hebben we onze werkzaamheden opgedeeld in de programmalijnen ‘gezond opgroeien’ en ‘gezond ouder worden’. Binnen de eerste programmalijn richten we ons op leerlingen van de basisschool, het voortgezet onderwijs en hoger onderwijs. Bij de tweede programmalijn zijn de doelgroepen de patiënten van ziekenhuizen en bewoners van verpleegtehuizen.

Lees meer over Steven Westbroek en zijn aanpak voor de Transitietafel Gezonde mensen.

Foto Steven Westbroek

Projecten vanuit de Greenports

Greenport Venlo – GLITCH
‘GLITCH' staat voor GLastuinbouw InnoveerT door Co-creatie met koolstofarme Hightech. GLITCH bestaat uit dertien projectpartners, acht innovatieprojecten, vijf gewassen en drie proeflocaties. In 2018 is GLITCH gestart. Het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver, Proefcentrum Hoogstraten en Botany in Meterik zijn de drie proeflocaties waar de acht projecten lopen. De projecten draaien om energie-efficiënte en klimaatneutrale technieken en systemen. Uiteindelijk zouden ze moeten bijdragen aan een fossielvrije glastuinbouw. Kijk voor meer informatie over dit project op de site van Brightlands Campus Greenport Venlo.

Greenport Noord-Holland Noord – Slateelt op water, speuren naar duurzame garanties
Om jaarrond voldoende verse vollegrondsgroente beschikbaar te hebben, wordt een steeds grotere uitdaging. Zeker met de klimaatverandering, die een groot effect heeft op de teelt van gewassen. Met innovaties voor een meer gecontroleerde teelt proberen tuinders, groenteverwerkers en supermarkten meer zekerheden in te bouwen. Het EFRO-project Evergreen van Greenport Noord-Holland Noord steunt een gemeenschappelijk initiatief van B4Agro, Koninklijke Vezet en Albert Heijn om de teelt van sla op water te stimuleren. Een speurtocht naar duurzame garanties: naast jaarrond beschikbare groente, een constante kwaliteit, minder CO2 uitstoot en geen gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Kijk voor meer informatie op de site van Noord-Holland Noord.

Greenport West-Holland – Eerste succes voor project valorisatie reststromen
Van snoeiafval tot handdesinfectie met krachtige plantinhoudsstoffen. Een prachtig voorbeeld van hoe uit de coronacrisis duurzame en circulaire (en deels regionale) producten kunnen ontstaan. De handdesinfectie is een resultaat van het onderzoek naar het nuttig gebruik van ‘corona’-overschotten in sierteelt- en tuinbouwproducten, dat VARTA uitvoert in opdracht van de gemeente Westland, de provincie ZuidHolland, Interreg project BioBoost, Greenport West-Holland en SIGN. Kijk voor meer informatie op de site van Greenport West-Holland.

Hayberries onderzoekt teelt van blauwe bessen onder zonnepanelen
Op bestaande blauwe bessen velden in Broekhuizen is Hayberries bezig met een pilot voor meervoudig gebruik van landbouwgrond. De blauwe bessenteler onderzoekt of blauwe bessen onder transparante zonnepanelen kunnen groeien. Wouter Aerst, directeur Hayberries en ook lid van de tafel Ruimtelijke Inrichting: “Hiermee zijn de struiken beschermt tegen extreme weersinvloeden zoals hagel of heftige regenbuien. Daarnaast kunnen we hiermee water opvangen wat op de panelen valt wat we op andere momenten hard nodig hebben. En natuurlijk wekken we hiermee ook groene stroom op.”

De ondernemer krijgt daarvoor van de gemeente Horst aan de Maas een bijdrage uit het stimuleringsfonds van €5000,- voor een periode van vier jaar. Wethouder Rudy Tegels: “Dit is een mooi voorbeeld van innovatie in de agrarische sector en uniek vanwege de toepassing van zonne-energie boven het gewas. Het initiatief past daarmee uitstekend binnen de doelstelling om ontwikkelingen en innovaties in de zachtfruit sector te bevorderen én bij onze duurzaamheidsambities.”

Bron en foto: groentenieuws

Nieuws

Gezocht Procesmanager Transitietafels
Greenports Nederland is op zoek naar een procesmanager om de procesgang en beoogde resultaten van de tafels te versterken. Dit moet iemand zijn die de weg kent in de tuinbouwwereld. Als procesmanager Transitietafels voor Greenports Nederland ben je samen met de programmamanager verantwoordelijk voor het organiseren van de uitvoering van de nationale tuinbouwagenda en vervul je een initiërende, adviserende en uitvoerende rol. Je zet de lijnen meer uit en pakt binnen het programmabureau zelf ook initiatieven op vanuit de rol als procesmanager. Meer informatie is te vinden op de site van Greenports Nederland.

Tuinbouw goed voor bijna 3 procent van de Nederlandse economie
Bedrijven in het tuinbouwcluster dragen direct en indirect 21,1 miljard euro bij aan de Nederlandse economie. Dat blijkt uit de Tuinbouwcijfers 2019, die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Wageningen Economic Research donderdag 25 juni jl. bekend hebben gemaakt. De sector laat een jaarlijkse groei zien in productie, werkgelegenheid en R&D.

Het tuinbouwcluster, welke bestaat uit de ketens van groente, fruit, de sierteelt, uitgangsmaterialen en techniek, is goed voor 3,4 procent van de totale werkgelegenheid en zorgt daarmee voor circa 300.000 banen (254.000 FTE). Van de totale uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) in Nederland wordt 4,5 procent door de tuinbouwketen gedaan. De totale bijdrage van de tuinbouwketen aan de Nederlandse economie is 2,7 procent van het bruto binnenlands product en is daarmee ruim 2 keer groter dan Schiphol. Lees hier verder voor het persbericht van Topsector T&U en Greenports Nederland.

Het rapport Tuinbouwcijfers 2019 kunt u hier downloaden.

Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen presenteert nieuwe film (NL en ENG)
Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U) heeft de ambitie om wereldleider te zijn in succesvolle oplossingen voor mondiale maatschappelijke uitdagingen op het gebied van tuinbouw en voeding en groene omgeving. De sector heeft een aantal sterke troeven in huis. We zijn internationaal marktleider, hebben een sterke, innovatieve en hoogproductieve sector, met een zeer efficiënte logistiek en verwerking. We hebben de beste kennisinstellingen ter wereld en de publiek-private samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden zit ons in de genen. Door de handen in elkaar te slaan, kunnen we maatschappelijke uitdagingen aan en tegelijkertijd de economische kracht van de sector versterken. Dit doen we nationaal én internationaal.

Om nog meer mensen kennis te laten maken met deze bijzondere sector, presenteert Topsector T&U een korte film, in het Nederlands en Engels, welke gebruikt kan worden tijdens beurzen, presentaties, werkbezoeken, congressen etc. De filmpjes zijn als downloads beschikbaar via de site van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen.

Computer kweekt beste tomaten en verslaat autonome kas professionele telers
Een team van onderzoekers en studenten van de TU Delft en bedrijven Van der Hoeven Horticultural Projects, KeyGene en Hoogendoorn Growth Management heeft de internationale Autonomous Greenhouse Challenge gewonnen. Het team Automatoes wist met behulp van artificiële intelligentie (AI) in een volledig geautomatiseerde kas na een halfjaar niet alleen voor de beste tomatenoogst te zorgen, maar scoorde ook het best op duurzaamheid.

Het Automatoes-team nam het niet alleen op tegen andere internationale teams die ook op afstand hun kas moesten besturen. Alle teams gingen tegelijkertijd ook de strijd aan met een team van professionele tomatentelers die hun kas wel mochten betreden. Opmerkelijk genoeg versloegen de algoritmes van álle teams de professionals.

Lees meer via de website van Greenports Nederland

Agenda